>Yeni Çek Kanunu Yargıtay içtihat

>

YARGITAY
Daire Adı: 10. Ceza Dairesi
Esas No: 2008/2928
Geliş Tarihi: 20/02/2008
Mahkemesi: Denizli 7. Asliye Ceza Mahkemesi
Mahkeme Esas No: 2006/69
Mahkeme Karar No: 2006/260
Mahkeme Karar Tarihi: 31/05/2006
Dava Türü: 3167 Sayılı Kanuna Muhalefet
Karar No: 2010/999
Karar: BOZMA
20.12.2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren 5941 sayılı “Çek Kanunu” ile 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmış, dava konusu suçun unsurları ve yaptırımları farklı biçimde yeniden düzenlenmiş olduğundan; 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 2 ve 7. maddeleri de gözetilerek, sanığın hukuksal durumunun bu kapsamda tekrar değerlendirilip belirlenmesinde zorunluluk bulunması bozmayı gerektirmiştir. (10. C.D.Karar Tarihi 25.01.2010. Esas No: 2008/2928. Karar No: 2010/999)

YARGITAY
10. Ceza Dairesi
Esas No:2009/15031
Geliş Tarihi:28/09/2009
Mahkemesi:Kadıköy 6. Asliye Ceza Mahkemesi
Mahkeme Esas No:2007/439
Mahkeme Karar No:2007/918
Mahkeme Karar Tarihi:28/11/2007
Dava Türü:Karşılıksız Çek Keşide Etme
Karar No:2009/19857
TÜRK MİLLETİ ADINA VERİLEN
YARGITAY KARARI
Karşılıksız çek keşide etmek suçundan sanık Tuncer YILDIRIM hakkında KADIKÖY 6. Asliye Ceza Mahkemesince yapılan yargılama sonunda, 28.11.2007 tarihinde, 2007 / 439 esas, 2007 / 918 karar sayı ile mahkumiyet kararı verildiği; hükmün sanık tarafından süresi içinde temyiz edildiği; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca bozma isteğiyle dava dosyasının tebliğname ekinde 28.09.2009 tarihinde Dairemize gönderildiği anlaşıldı. Dosya incelendi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
1 – Sanığın sorgusu için gönderilen çağrı kağıdında, 5271 sayılı CMK’nın 195. maddesinde öngörülen, duruşmaya gelmediği takdirde yokluğunda yargılamaya devam edileceği yönündeki yasal uyarının yer almadığı gibi; soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcılığına bildirdiği bilinen en son adresi yerine, muhatap banka şubesinden gönderilen resmi belgelerdeki eski iş adresine Tebligat Kanunu’nun 35. maddesindeki yöntemle tebliğ edildiğinin anlaşılması nedeniyle; sanığın usulüne uygun olarak yeniden duruşmaya çağrısının sağlanması gerektiği gözetilmeksizin, yokluğunda yargılama yapılarak hüküm kurulması suretiyle savunma hakkının kısıtlanması,
2 – 20.12.2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren 5941 sayılı “ Çek Kanunu “ ile 3167 sayılı “ Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun” yürürlükten kaldırılmış, dava konusu suçun yaptırımları farklı biçimde yeniden düzenlenmiş olduğundan; 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 2 ve 7. maddeleri de gözetilerek, sanığın hukuksal durumunun bu kapsamda tekrar değerlendirilip belirlenmesinde ve ayrıca, “( 1 ) numaralı bozma nedeni de göz önünde bulundurularak”, 5941 sayılı Kanun’da, 3167 sayılı Kanun’un aksine, 5271 sayılı CMK’nın 195. maddesinde yazılı açıklamanın yer aldığı davetiyenin tebliğ edilerek sanığın yokluğunda hüküm kurulmasının öngörülmemiş olması nedeniyle, sanığın sorgusunun yapılmasından sonra bir karar verilmesinde zorunluluk bulunması,
3 – Kabule göre; adli para cezasının, 5083 sayılı Kanun’un 1. maddesi ile hükümden sonra 01.01.2009 tarihinde yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu’nun 04.04.2007 tarih ve 2007 / 11963 sayılı kararın 1. maddesi uyarınca Türk Lirası ( TL ) olarak belirlenmesinde zorunluluk bulunması,
Bozmayı gerektirmiş, sanığın temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde görülmüş olduğundan, hükmün istem gibi BOZULMASINA, İNFAZIN DURDURULMASINA sanığın başka bir suçtan hükümlü ya da tutuklu değil ise serbest bırakılması için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazı yazılmasına, 28.12.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

(KADIKÖY 6. ASLİYE CEZA MAHKEMESİ 28.11.2007 gün ve 2007/439 esas 2007/918 – YARGITAY 10. C.D.’nin 2009/15031 esas 2009/19857 karar sayılı ilamı)

KARŞILIKSIZ ÇEK SUÇLARINDA DOSYADA BULUNMASI GEREKEN BELGELER
DOSYA İNCELEME – HÜKÜM
5941 Sayılı Çek Kanunu ile Yasada düzenlenen karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet vermek suçlarında;
UYARLAMA YARGILAMASI VE HÜKÜM VERME
Yargılama dosyasında;
A –) İbraz sırasında banka tarafından alınan çek fotokopisi veya aslının onaylı sureti (fotokopisi)
B-) Hesap sahibi gerçek kişinin imza sirküleri (varsa; vekilin imza sirküleri, vekaletnamesi veya temsilcisinin imza sirküleri, temsile ilişkin belgeler)
C-) 1 – Hesap sahibi tüzelkişi adına çek düzenlemekle yetkili temsilcileri veya vekillerinin imza sirküleri
2 – Tüzelkişinin mali işlerini yürütmekle görevlendirilen yönetim organı üyesinin kim olduğuna ilişkin bilgi ya da tüzelkişinin mali işlerini yürütmekle görevlendirilen yönetim organı üyesi belirlenmemişse; tüzelkişinin yönetim organını oluşturan gerçek kişilerin tamamına ilişkin bilgiler, Bulunmalıdır.
1 – ŞİKAYET HAKKI:
Karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet vermek suçu şikayete bağlı suçlardan olduğu için şikayetçinin şikayete hakkı olup olmadığı araştırılmalıdır.
Karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet vermek suçunda şikayet hakkı HAMİL’e tanınmıştır. Hamil; çeki elinde bulunduran kişidir.
Çeki elinde bulundurması (hamil olması) koşuluyla; emrine çek keşide edilen, çeki bankaya ibraz eden veya ciro silsilesine uygun olarak çekin arkasında cirosu bulunan kişinin şikayet hakkı vardır.
(5941 Sayılı Çek Kanunu madde 5/1.)
2 – ŞİKAYET SÜRESİ:
Şikayetin süresinde yapılıp yapılmadığı araştırılmalıdır.
Şikayet süresi T.C.K. nın genel hükümlerinde düzenlenmiştir.
Şikayet süresi altı aydır.
(5237 Sayılı T.C.K. nun 73 / 1. maddesinde : (1) Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikâyette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz. )
3 – ŞİKAYETİN BAŞLANGIÇ TARİHİ:
5941 Sayılı Çek Kanunu‘nda şikayet süresinin başlangıç tarihi, çekin kanuni ibraz süresi içerinde bankaya ibraz edildiği ve karşılıksızdır işleminin yapıldığı tarihtir.
4- ÇEKİN UNSURLARI:
Çekin unsurlarının bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır.
Çekin unsurları T.T.K. nun 692. maddesinde sayılmıştır.
T.T.K. nun 692. maddesindeki unsurlara ilave olarak, 5941 Sayılı Çek Kanunu 2. maddesinde sayılan bazı bilgilerin de çekin üzerine yazılması gerekmektedir. Ancak; 2. maddede sayılan bilgilerin çekin üzerine yazılmamış olması, T.T.K. nun 692. maddesindeki unsurları taşıması kaydıyla çekin geçerliliğini etkilemez. (Madde 2/9)
4814 sayılı yasayla değişik 3167 sayılı Çek Yasası 3. maddesine göre 31.07.2003 tarihi ile 5941 Sayılı Çek Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 20.12.2009 tarihi arasında düzenlenen çeklerde vergi kimlik numarası T.T.K. nun 692. maddesinde sayılan unsurlara ilave unsur olarak aranacak ve bu tarihler arasında düzenlenen çeklerde vergi kimlik numarasının bulunmaması; çekin geçerliliğini etkileyecek, çek adi belge niteliğinde kabul edilecektir.
T.T.K. nun 692. maddesinde sayılan çekin unsurlarından herhangi birisinin veya 31.07.2003-20.12.2009 tarihleri arasında düzenlenen çeklerde vergi kimlik numarasının bulunmaması (eksik olması) halinde; 3167 Sayılı Çek Yasası 16. veya 5941 Sayılı Çek Kanunu 5/1. maddesinde düzenlenen suç oluşmaz, ancak bu durumda dolandırıcılık suçunun oluşup oluşmadığı kararda tartışılmalıdır.
4 – İBRAZ TARİHİ:
Çekin süresinde ibraz edilip edilmediği araştırılmalıdır.
5941 Sayılı Çek Kanunu göre çekin muhataba ibraz edildiği tarih, karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet vermek suçunun oluşumunu etkilemektedir.
5. maddenin 1. fıkrasına göre; çekin, üzerinde yazan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içerisinde ibrazı halinde karşılıksızdır işlemi yapılırsa suç oluşmaktadır. Önceden ibraz halinde bu maddede düzenlenen suç oluşmamaktadır.
İbraz süresinin nasıl hesaplanacağı T.T.K. 708. maddesinde gösterilmiştir.
(T.T.K. Madde 708 – Bir çek keşide edildiği yerde ödenecekse on gün; keşide edildiği yerden başka bir yerde ödenecekse bir ay içinde muhataba ibraz edilmelidir.
Ödeneceği memleketten başka bir memlekette keşide edilen çek keşide yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise bir ay ve ayrı ayrı kıtalarda ise üç ay içinde muhataba ibraz edilmelidir.
Bu bakımdan, bir Avrupa memleketinde çekilip ve Akdeniz’de sahili bulunan bir memlekette ödenecek olan ve bilmukabele Akdeniz’de sahili olan bir memlekette çekilip bir Avrupa memleketinde ödenmesi lazım gelen çekler aynı kıtada keşide edilmiş ve ödenmesi şart kılınmış sayılır.
Yukarda yazılı müddetler, çekte keşide günü olarak gösterilen tarihten itibaren işler.)
a- 3167 Sayılı Çek Yasası‘na göre çekin üzerinde yazan keşide tarihinden önce çekin muhataba ibrazı, suçun oluşumunu engellememekte iken 28.02.2009 tarihinde 3167 Sayılı Çek Yasasına eklenen geçici 2. maddeye göre; çekin önceden ibrazı halinde karşılıksız çek keşide etmek suçu oluşmamakta, ancak karşılıksız çıkan çek nedeniyle hukuki takip yapılması mümkün olmaktaydı.
b- 5941 Sayılı Çek Kanunu‘na göre ise; çekin üzerinde yazan keşide tarihinden önce ibraz edilmesi halinde hem karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet vermek suçu oluşmamakta hem de bu çekle ilgili hukuki takip yapılması engellenmektedir. (Madde 3/8 – GEÇİCİ Madde 1/8)
5 – KEŞİDECİNİN YETKİSİ;
Çeki keşide edenin çek keşide etmeye yetkili olup olmadığı araştırılmalıdır. Keşideci, çek keşide etmeye yetkili olmadığı halde hesap sahibinin bilgi ve isteği dışında çek keşide etmiş ise; 5941 Sayılı Çek Kanununda düzenlenen suç oluşmaz, ancak unsurları bulunması halinde T.C.K. düzenlenen dolandırıcılık suçu oluşur.
6 – Çek hakkında ihtiyati tedbir kararı ya da mahkeme tarafından verilmiş ödemeden men kararı bulunması halinde ihtiyati tebbir veya ödemeden men kararının kaldırılıp kaldırılmadığı araştırılmalıdır.
7- ŞÜPHELİNİN SAVUNMASININ ALINMASI;
C.M.K. hükümlerini uygulanmak suretiyle şüphelinin savunması alınmalıdır.
8- YABANCI PARA CİNSİNDEN KEŞİDE EDİLEN ÇEKLER;
Yabancı para ile çek keşide etmek mümkündür.
Ancak; hükümde tayin edilen adli para cezası Türk Lirası olmalıdır. Herhangi bir yabancı para cinsinden (dolar, euro, vs.) ceza tayin edilerek hüküm kurulamaz.
Yabancı paranın Türk Lirası karşılığı belirlenmelidir.
Çekte belirtilen yabancı paranın, çekin muhataba ibraz edildiği tarihte Merkez Bankasının efektif satış kuruna göre Türk Lirası karşılığı bulunmalıdır.
9- ADLİ PARA CEZASI MİKTARININ BELİRLENMESİ:
5941 Sayılı Çek Kanunu 3. maddesine göre muhatap banka karşılıksızdır işlemi yaparken, ibraz edilen çekin arkasına;
Banka tarafından ibraz eden hamile kısmi ödeme yapılmış ise bu miktar çek bedelinden düşüldükten sonra ya da banka ibraz eden hamile hiç ödeme yapmamış ise bu durum belirtilmek suretiyle çekin karşılıksız kalan miktarını açıkça yazmak zorundadır.
Mahkemece tayin edilen adli para cezası; muhatap bankanın çekin arkasında açıkça gösterdiği çek bedelinin karşılıksız kalan kısmından az olmamalıdır.
Ancak; resmi belgelerle kanıtlanmak suretiyle ya da şikayetçinin kabul etmesi halinde hüküm tarihine kadar söz konusu çek karşılığı hamile ödenen bedel cezadan düşülmelidir.
10- HÜKÜM KURMA
a- Çeki keşide etsin veya etmesin “hesap sahibi gerçek kişi” hakkında; 5941 Sayılı Çek Kanunu 5/1. maddesine göre çekin karşılıksız kalan miktarından az olmamak üzere adli para cezası ve çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı,
b- Hesap sahibi gerçek kişi adına açılmış çek hesabından, “Yetkili yada yetkisiz temsilci” veya “yetkisiz vekil” hakkında sadece çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı, (Madde 5/4.)
c- İbraz tarihinde tüzelkişi adına “çek hazırbulundurmakla yetkili tüzelkişi temsilcisi” veya mali sorumlu belirlenmemiş ise “yönetim organının” tamamı hakkında; 5941 Sayılı Çek Kanunu 5/1. maddesine göre çekin karşılıksız kalan miktarından az olmamak üzere adli para cezası ve çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı,
d- İbraz tarihinde tüzelkişi adına çek karşılığını bankada hazır bulundurmakla yükümlü olmadığı halde çek keşide eden tüzelkişi temsilcisi veya vekili hakkında, sadece çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı, (Madde 5/4.)
e- Hesap sahibi tüzelkişi hakkında, sadece çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı, (Madde 5/4.) Kararı verilmelidir.
Hüküm kurulabilmesi için Cumhuriyet savcılığınca, cezalandırılmaları talebiyle iddianame düzenlenmiş olmalıdır.(Tebligname No:10/2010-41)

————————————————————

BU KARARLAR KARŞISINDA:(Tebligat ve Savunma)

Usul kurallarındaki değişikliğin geçmişe etkili olmaması ve yürürlükten sonra uygulanması ilkesinin Yargıtayca dikkate alınmadığını (zira mahkeme kararı 3167 sayılı yasa yürürlükteyken verilmiş) ve bunun sonucu olarak da 20.12.2009 tarihinden önce de sanığa CMK 195 meşruhatlı çağrı kağıdı çıkartılarak sonuçlandırılan tüm yargılamalarda verilen kararların sırf bu nedenle bile bozulmaya mahkum olduğu, hatta bu tarihten önce yapılan tebligatlarla sürdürülen davalarda da sanık savunmasının mutlaka alınması gerektiğini… anlamamız gerekiyor..